مقاله آب، اقتصاد كشاورزی و بهینه سازی آب در بخش كشاورزی

مقاله آب، اقتصاد كشاورزی و بهینه سازی آب در بخش كشاورزی

فهرست مطالب:

مقدمه

نقش آب در ایران كهن

چرخة آب

ارزش اقتصادی آب در بخش كشاورزی

بهینه سازی مصرف آب

سیاست های سازمان ملل در رابطه با بهینه سازی

پژوهش های كشاورزی

طرح های كشاورزی استان زنجان

لرستان و مدیریت قوی سیستم آبرسانی

منابع

....................................................................

چکیده:

مقدمه:

سازمان ملل روز جهانی آب در 22 مارس سال 2005 را شروع یک دهه جدید بین­المللی برای فعالیت در بخش آب عنوان کرد. به همین دلیل از سوی سازمان ملل متحد سالهای 2005 تا  2015 به عنوان دهه آب با شعار «آب برای زندگی» نامگذاری شد. با توجه به این موضوع پیش­بینی می­شود دهه آینده «آب برای زنده ماندن» نامگذاری شود. چون با توجه به رشد میزان مصرف فعلی آب و همچنین کاهش منابع آبی و عدم توفیق در ایجاد منابع آبی جدید بی­شک دهه آینده بحرانی با شدت و تهدید جدی­تری را در جهان شاهد خواهیم بود، هر چند سازمان ملل امیدوار است که این دهه شانس دستیابی جهانب به اهداف مرتبط با آب و اهداف اعلامیه مربوط به هزاره را که در کنفرانس توسعه پایدار مطرح شده است، افزایش دهد.

کشورمان ایران نیز از این حیث مستثنی نیست و حتی با توجه به شاخص­هایی که ما در کشورمان داریم وضعیت نامطلوب­تر و حتی بحرانی­تر از آن چیزی است که در دنیا مطرح است.

...

مصرف کنندگان آب باید آگاه باشند که عدم صرفه جویی و مصرف خارج از الگوی مصرف باعث تهدید جدی بحران آب در آینده خواهد شد و اجرای سیاست مدیریت عرضه توسط شرکتهای آب و فاضلاب با توجه به رشد فزاینده جمعیت کشور یا امکان­پذیر نخواهد بود و با این که با چالش مواجه خواهد شد. دلایل این امر یکی افزایش هزینه­های استحصال و توزیع آب در طول زمان و نیاز به سرمایه گذاری بیشتر در زمینه تولید آب و دوم در اختیار نداشتن پتانسیل­های آبی نامحدود با کیفیت مطلوب می­باشد. در بخش پیشگیری و مبارزه با آلودگی منابع آب قوانینی وجود دارد که به رغم لازم­الاجرا بودن آن قوانین، متأسفانه کمتر شاهد اجرا و اعمال آن هستیم. فاضلاب بسیاری از کارهایی که عموماً دارای پساب­های صنعتی و شیمیایی خطرناک هستند و اغلب در مجاورت رودخانه­ها احداث شده­اند، به رودخانه­ها و نهایتاً به دریاها می­ریزد که در درازمدت نه تنها باعث از بین رفتن اکوسیستم شده و حیات جانوران و موجودات آبزی را تهدید می­کنند بلکه باعث آلودگی شدید منابع آبی می­شوند و متأسفانه با توجه به آگاهی مسئولین تا کنون هیچ اقدام جدی و موثری در این زمینه انجام نشده است. این نشان­دهنده ضعف در اجرای قوانین است چرا که قانون گذار قوانینی در این رابطه وضع کرده و جرایمی را تعیین نموده است. 93 درصد از آب­های کشور در بخش کشاورزی مصرف می­شود لذا پسابهای کشاورزی خود به عنوان یکی از عوامل مهم آلوده کننده محسوب می­شود. همچنین یک درصد از آبهای موجود کشور در بخش صنعت استفاده می­شود ولی آلودگی ناشی از آن بسیار متنوع و خطرناک می­باشد.

با توجه به معضلات موجود آب کشور که گفته شده است ما فقط با حفظ و صیانت از منابع آبی موجود و جلوگیری از آلودگی آن و نیز مدیریت صحیح مصرف آب می­توانیم بحران آب در دهه­های آینده را کمی آسان­تر پشت سر بگذاریم. 

ارزش اقتصادی آب در بخش كشاورزی

در بحث ارزش ذاتی و ادبیات آب دو واژه بسیار كاربرد دارد و در این همایش نیز در چند نوبت از این واژه ها استفاده شده است. پدران ما طی قرون گذشته در خصوص تامین آب و ایجاد قنات بویژه در مناطق كویری زحمات بسیار كشیده و دستاوردهای عجیبی داشته اند به طوری كه امروز این دستاوردها در دنیا نیز مطرح است. دیگر اینكه همه ما می دانیم «آب مایه حیات است» ، اما كمتر به آن توجه می كنیم. این دو واژه را مطرح كردم تا بگویم، ارزش ذاتی آب فراتر از آن است كه بتوانیم درباره آن صحبت كنیم. مساله دیگر این است كه آب یك ارزش اقتصادی، اجتماعی دارد كه ما با اهمیت روبرو هستیم. چند مولفه وجود دارد كه به ارزش آب نوسان می دهد، ابتدا نیاز و رشد جمعیت به دنبال آن بالا رفتن تقاضای آب كه به تبع آن موجب بالا رفتن ارزش اقتصادی، اجتماعی آب می شود. عامل دوم دسترسی به منابع آبی مناسب است، به طوری كه هرچقدر تامین، توزیع و فاصله آب از نقاط مصرف بیشتر شود ارزش اقتصادی اجتماعی آب نیز بیشتر می شود، زیرا جامعه هزینه بیشتری برای آب می پردازد. این ارزش اقتصادی – اجتماعی آب از دیدگاه اجتماع است، یعنی اجتماع ما باید این ارزش را برای آب قائل شود. عامل دیگری كه مطرح است، محدودیت كمی و كیفی است، یعنی هرچقدر آب كم باشد و یا دارای كیفیت مناسب باشد، ارزش اجتماعی، اقتصادی آب بالا می رود. ولی چیزی كه جامعه باید تحمل كند همین هزینه اقتصادی، اجتماعی آب است.