پایان نامه اثر مشکلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد بر ارتباط ارزشی عایدی و ارزش دفتری حق مالی هر سهم با مدل اولسون

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد گرایش: حسابداری عنوان: بررسی اثر مشکلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد بر ارتباط ارزشی عایدی هر سهم و ارزش دفتری حق مالی هر سهم از طریق کاربرد مدل اولسون

The Effect of Free Cash flow Agency Problem on the Value Relevance of Earnings and Book Value by Using Ohlson's Model

چکیده:

تحقیقات قبلی جریان وجوه نقد آزاد را به عنوان یکی از منابع مشکلات نمایندگی بین مدیران و سهامداران تعریف می کند. مدیران واحدهای اقتصادی دارای جریان وجوه نقد آزاد بالا و فرصت رشد پایین اغلب تمایل دارند تا در پروژه های اضافی و یا حتی در پروژه های دارای خالص ارزش فعلی منفی سرمایه گذاری کنند و برای پوشش دادن اثرات سرمایه گذاری هایی که ثروت را بیشینه نمی کنند از اقلام تعهدی اختیاری افزایش دهنده سود استفاده می کنند.

بنابراین، هدف این تحقیق ارزیابی ارتباط ارزش عایدی هر سهم و ارزش دفتری حق مالی هر سهم و اثر مشکلات نمایندگی ناشی از جریان وجوه نقد آزاد بر ارتباط ارزشی عایدی هر سهم و ارزش دفتری حق مالی هر سهم می باشد. برخلاف آنچه پیش بینی شده بود و برخلاف فرضیه های مطرح شده در این تحقیق، جریان وجوه نقد آزاد به عنوان یک مشکل ناشی از تضاد منافع بین سهامداران و مدیران نتوانست بر ارتباط ارزشی عایدی هر سهم و ارزش دفتری حق مالی هر سهم (در تبیین رابطه با قیمت سهام) موثر واقع شود و این ارتباط ارزشی را تعدیل نماید.

از دیدگاه اقتصادی با فرض منطقی بودن رفتار افراد، فرض بر این است که همه در وهله اول به دنبال حداکثر کردن منافع خویش هستند. مدیران نیز از این قاعده مستثنی نمی باشند. مدیران علاقمندند در راستای حداکثر کردن منافع شخصی، رفاه اجتماعی و تثبیت موقعیت شغلی خود، تصویر مطلوبی از وضعیت مالی واحد تجاری به سهامداران و سایر افراد ذینفع ارائه نمایند.

لیکن در برخی موارد الزاماً افزایش ثروت مدیران در راستای افزایش ثروت سایر گروه ها از جمله سهامداران نیست. این امر عدم همسویی میان منافع مدیران و سایر گروه های ذینفع در واحد تجاری را نشان می دهد.با در نظر گرفتن تئوری تضاد منافع میان مدیران و مالکان، مدیران واحدهای تجاری از انگیزه های لازم برای حداکثر کردن منافع خود برخوردار می باشند.

در راستای تحلیل ارزش ایجاد شده برای سهامداران، جریان های وجوه نقد آزاد شرکت از اهمیت خاصی برخوردار است. مدیران می توانند از طریق شناسایی فرصت های رشد مناسب، وجوه مذکور را در پروژه های با خالص ارزش فعلی مثبت سرمایه گذاری و به این ترتیب باعث افزایش ثروت سهامداران خود گردند. با توجه به تئوری تضاد منافع بین مدیران و مالکان، ممکن است برخی مدیران وادار شوند جریان های وجوه نقد آزاد را در پروژه های با خالص ارزش فعلی منفی سرمایه-گذاری تا در کوتاه مدت برخی از منافع شخصی خود را تأمین نمایند.

با اینکه گراس من و هارت این منافع متضاد را تشخیص داده و نقش ضمانتی بدهی را تعریف کرده اند، اما جنسن این ایده را عمومی نمود و پیشنهاد کرده است که بدهی ها و تعهدات چاره ای برای این نوع از هزینه های نمایندگی است، زیرا که پرداخت های کوپنی اوراق قرضه وجوه نقد در دسترس مدیران را کاهش می دهد.

جنسن هزینه های ناشی از جریان ها وجوه نقد آزاد را هزینه هایی دانست که در پروژه ها با خالص ارزش فعلی منفی سرمایه گذاری شده اند. از نظر جنسن، مدیران واحدهای تجاری با جریان های نقد آزاد زیاد و رشد کم، سود را مدیریت می نمایند تا سودهای کم و زیان های ناشی از سرمایه گذاری در چنین پروژه هایی را از بین برده و در کوتاه مدت منافع شخصی خود را تأمین نمایند.

با توجه به مباحث مطرح شده پیش بینی می شود که سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه نسبت به مشکلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد عکس العمل نشان خواهند داد و این موضوع در قیمت سهام منعکس شده است. لذا در این تحقیق به ارزیابی ارتباط ارزشی عایدی هر سهم و ارزش دفتری حق مالی هر سهم و بررسی اثر مشکلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد بر آنها پرداخته شده است.

در این فصل از پژوهش انجام شده، با توجه به مباحث مطرح شده، ابتدا فصل را به اهداف عمده حسابداری، گزارش های حسابداری، استفاده کنندگان گزارش های مالی و نیازهای آنها آغاز نموده و در خلال فصل به طور مفصل به اهداف گزارشگری مالی و موضوعات پیرامون آن، تئوری نمایندگی و حاکمیت شرکتی پرداخته شده است. در نهایت پس از شرح مشکلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد با بررسی سوابق تحقیقات انجام شده در خارج و داخل ایران فصل به پایان خواهد رسید.

اهداف عمده حسابداری

اهداف عمده حسابداری را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:

- تأمین نیازهای اطلاعات مالی اداره کنندگان واحدهای اقتصادی

- ارائه خدمات مالی و اطلاعاتی به مدیریت اجرایی جهت اداره مؤثر و کارآمد واحدهای اقتصادی

- فراهم کردن اطلاعات مالی مورد نیاز سرمایه گذاران، اعطاکنندگان وام و اعتبار، مراجع قانونی، کارکنان و سایر اشخاص ذیحق، ذینفع و ذیعلاقه به واحدهای اقتصادی از طریق ارائه گزارش های مالی

- فراهم کردن اطلاعات لازم جهت محاسبه انواع مالیات ها، عوارض، بیمه های اجتماعی و سایر حقوق دولتی

- مستند کردن معاملات و آثار مالی رویدادهای مؤثر بر واحدهای اقتصادی و اقامه دلیل در قبال سایر اشخاص

محاسبه جریان وجوه نقد آزاد

طبق تعریف جنسن از جریان وجوه نقد آزاد لازم است پروژه ها از نظر ارزش فعلی خالص از طریق کاربرد نرخ هزینه سرمایۀ قابل اتکایی، ارزیابی و در صورت مثبت بودن آن، وجوه لازم برای سرمایه گذاری در چنین پروژه هایی از جریان های نقد در دسترسی واحد تجاری کسر گردد، آنچه که می ماند به عنوان جریان وجوه نقد آزاد تلقی خواهد شد.

جاگی و گیول معتقدند که محاسبه جریان وجوه نقد آزاد براساس مدل جنسن بسیار مشکل است زیرا که نمی توان به طور سریع تمام پروژه های با ارزش فعلی خالص مثبت مورد انتظار واحد تجاری را شناسایی نمود. علاوه بر این معمولاً اطلاعات در خصوص تعیین نرخ هزینه سرمایه قابل اتکا در دسترس نیست. از این رو سعی شده است تا از مدل های دیگری که به نوعی مدل های جایگزین مدل جنسن هستند، برای محاسبه جریان های وجوه نقد آزاد واحد تجاری استفاده شود.

از مهمترین این مدل ها می توان به مدل لهن و پولسن و مدل کاپلند اشاره نمود. از نظر لن و پلسن جریان های وجوه نقد آزاد شرکت عبارتست از سود عملیاتی قبل از هزینۀ استهلاک پس از کسر وجوه پرداختی بابت مالیات، هزینه بهره، سود سهامداران ممتاز و سود سهامداران عادی. کاپلند نیز تعریف زیر را از جریان های وجوه نقد آزاد ارائه می نماید: جریان های وجوه نقد آزاد واحد تجاری عبارتست از سود عملیاتی پس از مالیات به اضافه هزینه های غیرنقدی پس از کسر سرمایه گذاری (افزایش در تغییرات) در سرمایه در گردش، اموال، ماشین آلات، تجهیزات و سایر دارایی ها.

عایدی (سود) هر سهم و ارزش دفتری حق مالی هر سهم

شاید نسبت های مربوط به سود هر سهم از نوع اطلاعاتی است که بیش از بقیه مورد توجه قرار گرفته و بیشتر ارائه می گردد. یکی از دلایل شهرت داده های مزبور این است که افراد تصور می کنند که آنها برای پیش بینی سود تقسیمی آینده و قیمت سهام آینده شرکت ها می توانند اطلاعات مفیدی ارائه نمایند. همچنین تصور بر این است که از نظر قضاوت درباره اثربخشی مدیریت و سیاست تقسیم سود آنها اطلاعات مهم و اثرگذاری ارائه می نمایند. ولی در این مورد که آیا داده های متعلق به سود هر سهم باید فقط منعکس کننده اطلاعات تاریخی باشند و یا اینکه باید دارای اطلاعات مربوط به آینده (و توان پیش بینی) باشند یا خیر، توافق نظر وجود ندارد. هیأت اصول حسابداری در بیانیه شماره 15 دیدگاه مبتنی بر صورت های مالی پیش بینی شده تأکید کرد، زیرا تصور بر این بود که اطلاعات مزبور می توانند برای تصمیمات مربوط به سرمایه گذاری ها و قضاوت یا ارزیابی درباره تمام شرکت برای بازپرداخت بدهی ها اطلاعات مفید ارائه کنند.

از همین دیدگاه، بیانیه مزبور مقرر کرد که دو نوع سود هر سهم، محاسبه شود که هر دوی آنها از نظر ماهیت، بر اساس صورت های مالی پیش بینی شده قرار دارند و تصور بر این است که دارای توان پیش بینی می باشند.

داده های مربوط به جریانات نقدی و سایر اطلاعاتی که توان پیش بینی سود تقسیمی دارند برای تصمیمات سرمایه گذاری (در مقایسه با داده های متعلق به سود خالص و سود هر سهم) اهمیت بیشتری دارند. اگر وضع چنین باشد، باید بر شیوه محاسبه سود تقسیمی متعلق به هر سهم و شرایط محاسبه سود تقسیمی متعلق به صورت های مالی پیش بینی شده توجه بیشتری کرد...

فهرست مطالب پایان نامه

چکیده

مقدمه

فصل اول: کلیات تحقیق

مقدمه

بیان مسأله

پرسش های اصلی تحقیق

اهداف تحقیق

فرضیه های تحقیق

قلمرو تحقیق

تعریف واژه ها

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق

مقدمه

اهداف عمده حسابداری

گزارشهای حسابداری

گزارشهای درون سازمانی

گزارشهای برون سازمانی

استفاده کنندگان گزارشهای مالی و نیازهای اطلاعاتی آنها

سرمایه گذاران

نیازهای اطلاعاتی سرمایه گذاران (بخش عمومی و بخش خصوصی)

سرمایه گذاران بالقوه و نیازهای اطلاعاتی آنها

اعطا کنندگان وام، اعتبار و سایر تسهیلات مالی و نیازهای اطلاعاتی آنها

نیازهای اطلاعاتی فروشندگان کالاها و خدمات

مشتریان

نیازهای اطلاعاتی مدیریت

کارکنان

دولت و نیازهای آن

جامعه

اهداف گزاشگری مالی

فراهم آوردن اطلاعات لازم برای ارزیابی وضعیت مالی و بنیه اقتصادی

فراهم آوردن اطلاعات لازم برای ارزیابی عملکرد و توانایی سودآوری

فراهم آوردن اطلاعات لازم برای ارزیابی چگونگی تأمین و مصرف وجوه نقد

فراهم آوردن اطلاعات لازم برای ارزیابی چگونگی ایفای مسئولیت مباشرت مدیریت و انجام تکالیف قانونی

فراهم آوردن اطلاعات مکمل برای درک بهتر اطلاعات مالی ارائه شده و پیشبینی وضعیت آتی

مقایسه سهامداران (سرمایه گذاران) با گروههای ذینفع

تئوری نمایندگی

حاکمیت شرکتی راه حلی برای مشکلات ناشی از روابط نمایندگی

طیف تعاریف حاکمیت شرکتی

تعاریف حاکمیت شرکتی

اهداف حاکمیت شرکتی

طبقه بندی سیستمهای حاکمیت شرکتی

مکانیزم های حاکمیت شرکتی

ویژگی های آئیننامه نظام حاکمیت شرکتی (راهبری شرکتی) در ایران

ارکان نظام راهبری شرکتی

جریان وجوه نقد آزاد و مشکلات نمایندگی ناشی از آن

تعریف جریان وجوه نقد آزاد

محاسبه جریان وجوه نقد آزاد

مشکلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد

مکانیزمهای مؤثر بر مشکلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد

عایدی (سود) هر سهم و ارزش دفتری حق مالی هر سهم

بررسی اثر مشکلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد بر ارتباط ارزشی عایدی هر سهم و ارزش دفتری حق مالی هر سهم

پیشینه تحقیق

تحقیقات انجام شده در خارج از کشور

تحقیقات انجام شده در داخل کشور

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

مقدمه

جامعه آماری و نمونه آماری

جامعه آماری

نمونه آماری تحقیق و روش نمونهگیری

ابزار گردآوری دادهها

ابزار تجزیه و تحلیل

متغیر های مستقل و وابسته

روش آزمون فرضیه های تحقیق

روش آزمون فرضیه های اصلی

روش آزمون فرضیه های فرعی

روش محاسبه جریان وجوه نقد آزاد

روش محاسبه فرصت رشد

مثال عددی برای محاسبه جریان وجوه نقد آزاد و فرصت رشد

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

مقدمه

آزمون فرضیه ها

شاخص های توصیفی متغیرهای فرضیه های اصلی

آزمون فرضیه اصلی اول

آزمون فرضیه اصلی دوم

جمع بندی دو مدل فرضیه های اصلی

-- شاخص های توصیفی متغیرهای فرضیه های فرعی

آزمون فرضیه فرعی اول

آزمون فرضیه فرعی دوم

جمع بندی دو مدل فرضیه های فرعی

خلاصه نتایج حاصل آزمون فرضیه های اصلی و فرعی

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

مقدمه

نتایج تحقیق

خلاصه و نتیجه گیری کلی

پیشنهادهای تحقیق

محدودیتهای تحقیق

پیوست ها

منابع و ماخذ

چکیده انگلیسی